Chiến công chống đế quốc Mỹ phong tỏa sông, biển miền Bắc bằng thủy lôi và bom từ trường (1967 - 1973) là một trong những thành tích tiêu biểu của quân, dân ta, trong đó Hải quân nhân dân Việt Nam là lực lượng nòng cốt. Đây đồng thời cũng là chiến công của tinh thần sáng tạo, quyết chiến, quyết thắng, chiến công của bản lĩnh và trí tuệ Việt Nam.

Thực tế lịch sử ghi nhận, trong hai lần sử dụng không quân và hải quân đánh phá miền Bắc, đế quốc Mỹ đã thả hàng vạn quả thủy lôi, bom từ trường xuống các bến cảng, luồng sông, cửa biển hòng phá hoại tiềm lực kinh tế, quốc phòng của ta; ngăn chặn nguồn tiếp tế của các nước xã hội chủ nghĩa anh em, nguồn chi viện của hậu phương lớn miền Bắc cho tiền tuyến lớn miền Nam; đồng thời, làm nhụt ý chí chiến đấu giải phóng miền Nam, thống nhất Tổ quốc của nhân dân ta. Chỉ tính từ tháng 02/1967 đến tháng 10/1968, đế quốc Mỹ đã thả 74.718 quả thủy lôi, bom mìn các loại, trong đó có gần 7.000 quả thủy lôi và bom từ trường phong tỏa 24 cửa sông, biển lớn nhỏ từ Cửa Tùng (Vĩnh Linh) đến cửa Văn Úc (Hải Phòng). Riêng khu vực xung quanh cảng Hải Phòng chúng thả trên 1.500 quả, sông Gianh 2.000 quả, cửa Ròn 1.500 quả…Vào giai đoạn cuối địch thả những loại thuỷ lôi, bom từ trường đã được cải tiến như DST-36 Modl, DST-36 Mod2, DST-36 Mod3 (chủ yếu là cải tiến đầu nổ MK42 theo các Mod1, Mod2, Mod3) để chống ta tháo gỡ (1).

Thực hiện đường lối chiến tranh nhân dân, ta đã tổ chức một lực lượng lớn phòng không ba thứ quân và công binh rà phá bom, mìn, thủy lôi, bao gồm các lực lượng chuyên môn của Hải quân, Bộ đội Công binh chủ lực và địa phương, các đội rà phá của dân quân tự vệ ở các vùng ven sông, ven biển miền Bắc. Trong đó, Hải quân là lực lượng xung kích đi đầu, làm nòng cốt rà phá bom, mìn, thủy lôi của địch, giải tỏa các luồng vận chuyển quan trọng ở ven biển và đường ra vào các cảng biển.

Với quyết tâm “đánh địch mà đi, mở luồng mà tiến”, Hải quân nhân dân Việt Nam đã phối hợp chặt chẽ với các lực lượng thuộc: Bộ Tư lệnh Công binh, Viện Kỹ thuật Quân sự, Bộ Giao thông vận tải, Trường Đại học Bách khoa nghiên cứu, chế tạo các thiết bị và đưa ra nhiều giải pháp rà phá thủy lôi, bom từ trường có hiệu quả. Phát huy vai trò lực lượng nòng cốt, Quân chủng Hải quân đã cùng các lực lượng sử dụng nhiều phương tiện, kết hợp hiện đại với thô sơ để rà đi quét lại trên diện rộng hàng nghìn ki-lô-mét vuông, nhất là ở những bãi thủy lôi tập trung, luồng lạch trọng điểm. Quân chủng đã huy động hơn 1.000 lần chiếc tàu rà phá, cùng quân và dân miền Bắc phá hủy 13.346 quả thủy lôi, bom từ trường, giải phóng luồng lạch, bảo đảm an toàn giao thông đường thủy.

Nét nổi bật trong Chiến công chống đế quốc Mỹ phong tỏa sông, biển miền Bắc bằng thủy lôi và bom từ trường (1967 - 1973) là tinh thần sáng tạo, ý chí quyết chiến, quyết thắng của các lực lượng đã được khơi dậy, phát huy cao độ. Nhờ đó, ta đã sáng chế ra nhiều khí tài đơn giản và từng bước nghiên cứu, thiết kế, chế tạo được các thiết bị, khí tài hiện đại để rà phá đạt hiệu quả cao, phá được những thủ đoạn chiến thuật và những thay đổi về kỹ thuật, công nghệ vũ khí của địch. Chúng ta đã phát huy cao độ trí tuệ của lực lượng nghiên cứu kỹ thuật Quân đội, của ngành giao thông vận tải và các trường đại học, tiến hành thu thập, phân tích các mẫu vũ khí địch thả xuống sông, biển ở miền Bắc để nghiên cứu, tìm ra các thiết bị, phương tiện rà phá, tháo gỡ. Kết quả, trong chống đế quốc Mỹ phong tỏa sông, biển miền Bắc bằng thủy lôi và bom từ trường (1967 - 1973), Quân chủng Hải quân đã cùng với quân, dân ta phá hủy 13.346 quả thủy lôi và bom từ trường, đập tan âm mưu và hành động phong tỏa bằng thủy lôi và bom từ trường của đế quốc Mỹ. Đáng nói là trong đó, có gần 8.300 quả được rà phá bằng các dụng cụ thông thường và thô sơ (dùng các loại tôn, thép, khung dây phóng từ đơn giản với nguồn điện pin để kích nổ...).

Cán bộ kỹ thuật Hải quân nghiên cứu thủy lôi MK-52 của Mỹ để chế tạo thiết bị rà phá. Ảnh tư liệu.

Thời gian trôi qua, song đến nay, chiến công chống đế quốc Mỹ phong tỏa sông, biển miền Bắc bằng thủy lôi và bom từ trường (1967 - 1973) vẫn chứa đựng nhiều bài học quý giá. Theo đồng chí Trung tướng Nguyễn Văn Bổng, Bí thư Đảng ủy, Chính ủy Quân chủng Hải quân, những bài học từ chiến công nói trên luôn là cơ sở để thế hệ cán bộ, chiến sĩ Hải quân hôm nay nghiên cứu, vận dụng sáng tạo trong hoàn cảnh mới, xây dựng Hải quân nhân dân Việt Nam cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, hiện đại; sẵn sàng đánh thắng mọi kẻ thù xâm lược và phương thức tác chiến của chúng từ hướng biển; quản lý và bảo vệ vững chắc chủ quyền vùng biển, đảo, thềm lục địa thiêng liêng của Tổ quốc.

Cụ thể, toàn Quân chủng cần tiếp tục chủ động nắm chắc diễn biến tình hình trên biển, nâng cao khả năng dự báo, kịp thời tham mưu với Đảng, Nhà nước, Quân uỷ Trung ương, Bộ Quốc phòng về chủ trương, đối sách chiến lược, biện pháp trong quản lý nhà nước về biển, đảo, xử lý các vấn đề trên biển và công tác đối ngoại quốc phòng trên hướng biển. Chủ động chuẩn bị toàn diện về tư tưởng, lực lượng, phương tiện, vũ khí trang bị, cơ sở vật chất; xử lý kịp thời, không để bị bất ngờ; giữ vững mối quan hệ hữu nghị với các nước, nhất là các nước trong khu vực.

Đặc biệt, đẩy mạnh xây dựng Hải quân nhân dân Việt Nam vững mạnh về chính trị, làm cơ sở để nâng cao sức mạnh tổng hợp của Quân chủng. Tiếp tục bồi dưỡng nâng cao lòng yêu nước, yêu chủ nghĩa xã hội cho cán bộ, chiến sĩ, xây dựng bản lĩnh chính trị vững vàng, kiên định chủ nghĩa Mác- Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh. Nêu cao tinh thần cảnh giác cách mạng, sẵn sàng chiến đấu, kiên quyết đánh bại mọi âm mưu, thủ đoạn “diễn biến hoà bình”, bạo loạn lật đổ, “phi chính trị hoá” quân đội, “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” của các thế lực thù địch. Trong bất cứ hoàn cảnh nào Hải quân nhân dân Việt Nam cũng luôn tỏ rõ lòng trung thành với Đảng, với Tổ quốc và nhân dân; phải làm hết sức mình, dù có phải hy sinh tính mạng để giữ vững chủ quyền biển, đảo thiêng liêng của Tổ quốc.

Đồng thời, thường xuyên coi trọng phát huy sức mạnh tổng hợp, thế trận quốc phòng toàn dân, thế trận an ninh nhân dân, khu vực phòng thủ và thế trận chiến tranh nhân dân trên biển vững chắc, trong đó Hải quân nhân dân Việt Nam là lực lượng nòng cốt. Phát huy năng lực sáng tạo của toàn lực lượng, đẩy mạnh nghiên cứu, ứng dụng khoa học công nghệ, thông tin trong quản lý, chỉ huy, điều hành tác chiến.

Không ngừng phát huy truyền thống anh hùng của Quân chủng Hải quân và những bài học quý báu trong thời kỳ kháng chiến chống Mỹ, giải phóng dân tộc, trong thời kỳ mới, nhất là những kinh nghiệm xương máu trong rà phá thủy lôi, bom từ trường của đế quốc Mỹ phong tỏa sông, biển miền Bắc; xây dựng phương án, cách đánh độc đáo có hiệu quả nhất phù hợp với đối tượng tác chiến và điều kiện cụ thể của Quân chủng Hải quân. Tiếp tục xây dựng Quân chủng Hải quân cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, hiện đại, đủ các thành phần lực lượng; sẵn sàng nhận và hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao; quản lý và bảo vệ vững chắc chủ quyền vùng biển, đảo, thềm lục địa thiêng liêng của Tổ quốc.

TL

______________

(1). Cục Chính trị Hải quân, “Đề cương tuyên truyền kỷ niệm 50 năm Chiến công chống đế quốc Mỹ phong tỏa sông, biển miền Bắc bằng thuỷ lôi và bom từ trường (27/6/1973 - 27/6/2023)”, Hải Phòng, 2023, tr. 3.

Xem thêm

50 năm Chiến công chống đế quốc Mỹ phong tỏa sông, biển miền Bắc bằng thủy lôi và bom từ trường (27/6/1973 - 27/6/2023): Hai lần đánh bại thủ đoạn chiến tranh của đế quốc Mỹ