Không ngừng đổi mới, nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác lý luận, phê bình văn học, nghệ thuật

Tối 5/9, tại Nhà hát lớn Hà Nội, Hội đồng Lý luận, phê bình văn học, nghệ thuật Trung ương tổ chức trọng thể Lễ kỷ niệm 20 năm thành lập (10/9/2003 - 10/9/2023).

Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng, Chủ tịch nước Võ Văn Thưởng, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ, Thường trực Ban Bí thư Trương Thị Mai, Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Hồng Hà đã gửi lẵng hoa chúc mừng.

Đồng chí Nguyễn Trọng Nghĩa, Bí thư Trung ương Đảng, Trưởng ban Tuyên giáo Trung ương đến dự, phát biểu chúc mừng và nêu định hướng nhiệm vụ cho Hội đồng những năm tới.

PGS.TS, Nhà văn Nguyễn Thế Kỷ, Chủ tịch Hội đồng Lý luận, phê bình văn học, nghệ thuật Trung ương trình bày diễn văn tại buổi lễ.

Trong diễn văn trình bày tại buổi lễ, nhìn lại chặng đường hình thành và phát triển của Hội đồng Lý luận, phê bình văn học, nghệ thuật Trung ương, PGS.TS, Nhà văn Nguyễn Thế Kỷ, Chủ tịch Hội đồng cho biết: Ngày 10/9/2003, Ban Bí thư Trung ương Đảng (khóa IX) đã ban hành Quyết định số 81-QĐ/TW, về việc thành lập Hội đồng Lý luận, phê bình văn học, nghệ thuật Trung ương. Đây là quyết định kịp thời, đúng đắn, thể hiện sự nhạy bén, chủ động và sáng suốt của Đảng đối với lĩnh vực văn học, nghệ thuật được Đảng ta khẳng định là “bộ phận rất quan trọng và đặc biệt đặc biệt tinh tế của văn hóa”.

Hai mươi năm qua, Hội đồng Lý luận, phê bình văn học, nghệ thuật Trung ương tập trung nghiên cứu lý luận, tổng kết thực tiễn, tư vấn giúp Đảng, Nhà nước xây dựng và lãnh đạo thực hiện nhiều nghị quyết, chính sách ở tầm chiến lược, vĩ mô về văn hóa, văn nghệ; tư vấn và hỗ trợ nhiều ban, bộ, ngành, địa phương, cơ quan, đơn vị trong công tác chỉ đạo, quản lý văn hóa, văn nghệ. Tổ chức nhiều cuộc hội thảo, tọa đàm, nghiên cứu khoa học; hoàn thành các đề án, đề tài khoa học cấp nhà nước và cấp ban đảng; Hội đồng đã tiến hành nhiều cuộc khảo sát thực tiễn, nghiên cứu lý luận ở trong và ngoài nước, tư vấn giúp lãnh đạo Đảng, Nhà nước, các ban, bộ, ngành, địa phương nhiều vấn đề quan trọng, cấp thiết về văn hóa, văn nghệ; tổ chức các hội nghị tập huấn nhằm nâng cao nhận thức, trình độ, năng lực và bản lĩnh cho đội ngũ cán bộ lĩnh vực tuyên giáo, văn hóa, văn nghệ, báo chí, xuất bản, truyền thông, nghiên cứu, giảng dạy về văn học, nghệ thuật; bồi dưỡng trình độ, nghiệp vụ cho các cây bút lý luận, phê bình văn học, nghệ thuật trẻ; Tổ chức các hội nghị, hội thảo, tọa đàm khoa học nhân các sự kiện trọng đại của đất nước, tôn vinh các danh nhân văn hóa và cách mạng tiêu biểu; Tập trung đánh giá, phân tích, dự báo tình hình, đề xuất phương hướng, giải pháp phát triển văn học, nghệ thuật trước yêu cầu mới; cung cấp và trang bị những kiến thức, kỹ năng cơ bản trong sáng tác, lý luận, phê bình, quảng bá và tiếp nhận giá trị văn học, nghệ thuật; Hàng năm, Hội đồng tổ chức thẩm định và trao Tặng thưởng các tác giả có tác phầm lý luận, phê bình văn học, nghệ thuật xuất sắc và hỗ trợ xuất bản cho các bản thảo sách có chất lượng cao. Tính đến tháng 9 năm 2023, có 248 tác phẩm đã được trao Tặng thưởng; có 147 bản thảo được hỗ trợ xuất bản thành sách chuyên khảo…

Qua hai mươi năm xây dựng, trưởng thành, có 7 đồng chí là Lãnh đạo và Ủy viên Hội đồng được Chủ tịch nước tặng Giải thưởng Hồ Chí Minh về văn học, nghệ thuật và khoa học, công nghệ; có 25 đồng chí là Lãnh đạo và Ủy viên Hội đồng được Chủ tịch nước tặng Giải thưởng Nhà nước về văn học, nghệ thuật và khoa học, công nghệ và nhiều giải thưởng danh giá khác; Tạp chí Lý luận, phê bình văn học, nghệ thuật - cơ quan ngôn luận và trao đổi kiến thức, chuyên môn của Hội đồng được Hội đồng chức danh giáo sư nhà nước đưa vào danh mục các tạp chí được tính điểm khoa học.

Đồng chí Nguyễn Trọng Nghĩa, Bí thư Trung ương Đảng, Trưởng Ban Tuyên giáo Trung ương phát biểu tại buổi lễ.

Phát biểu tại buổi lễ, đồng chí Nguyễn Trọng Nghĩa, Bí thư Trung ương Đảng, Trưởng ban Tuyên giáo Trung ương ghi nhận và biểu dương nỗ lực, sáng tạo và thành tích mà Hội đồng Lý luận, phê bình văn học, nghệ thuật Trung ương đã đạt được trong hai mươi năm qua. Đồng chí Nguyễn Trọng Nghĩa nhấn mạnh: với 5 nhiệm kỳ hoạt động, Hội đồng Lý luận, phê bình văn học, nghệ thuật Trung ương từng bước khẳng định vai trò, vị thế, uy tín trong đời sống văn học, nghệ thuật; không ngừng đổi mới, sáng tạo cả nội dung và phương thức hoạt động; tập hợp, kết nối trí tuệ, tâm huyết của đội ngũ chuyên gia, các nhà khoa học, nhất là đội ngũ lý luận, phê bình và văn nghệ sĩ cả nước. Hội đồng đã đạt được những kết quả quan trọng, hoàn thành tốt chức năng, nhiệm vụ được giao; góp phần thiết thực thúc đẩy sự phát triển nền văn học, nghệ thuật nước nhà.

Các đại biểu dự buổi lễ.

Đồng chí Nguyễn Trọng Nghĩa yêu cầu Hội đồng tiếp tục phát huy huy động tối đa kinh nghiệm, trí tuệ, tâm huyết của các đồng chí lãnh đạo và thành viên Hội đồng qua các thời kỳ; các nhà khoa học, nhà nghiên cứu lý luận, phê bình văn học, nghệ thuật trong cả nước. Bám sát và thấu hiểu sâu sắc hơn nữa thực tiễn văn học, nghệ thuật đang vận động, phát triển đa dạng, phong phú; từ đó nâng cao khả năng phát hiện, dự báo, tổ chức nghiên cứu lý luận, tổng kết thực tiễn một cách khoa học và có hệ thống đối với những vấn đề lớn đang đặt ra. Tăng cường số lượng, gắn với nâng cao chất lượng báo cáo tư vấn cho Đảng, Nhà nước, nhất là tư vấn chuyên đề, chuyên sâu. Kiên định phát huy vai trò nền tảng, chủ đạo của mỹ học mác-xít, tư tưởng Hồ Chí Minh về văn học, nghệ thuật; tổ chức nghiên cứu thấu đáo tư tưởng văn nghệ truyền thống của cha ông; đồng thời tiếp thu có chọn lọc tinh hoa lý luận văn học, nghệ thuật trên thế giới; từng bước xây dựng và hoàn thiện hệ thống lý luận văn nghệ Việt Nam. Đồng thời, chú trọng tư vấn cơ chế, chính sách phát huy vai trò của văn học, nghệ thuật trong triển khai thực hiện hệ giá trị quốc gia, hệ giá trị văn hóa, hệ giá trị gia đình và chuẩn mực con người Việt Nam trong thời kỳ mới.

Hợp tác, liên kết chặt chẽ hơn nữa với đội ngũ những người làm công tác lý luận, phê bình văn học, nghệ thuật, qua đó góp phần định hướng và nâng cao hiệu quả các hoạt động sáng tạo, quảng bá và tiếp nhận văn học, nghệ thuật. Mở rộng các diễn đàn học thuật, nâng cao tinh thần đối thoại, tranh luận thật sự dân chủ, nghiêm túc, trách nhiệm, nhằm nâng cao tính khoa học, tính chiến đấu, tính thuyết phục của công tác lý luận, phê bình. Tiếp tục đổi mới và nâng cao chất lượng Tạp chí Lý luận, phê bình văn học, nghệ thuật; kịp thời phát hiện, biểu dương các nhân tố mới, tiêu biểu; tích cực, chủ động tham gia hiệu quả công tác bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch trong lĩnh vực văn học, nghệ thuật. 

Tiết mục văn nghệ chào mừng.

Hội đồng phát huy tốt hơn nữa vai trò là cầu nối giữa Đảng và đội ngũ văn nghệ sĩ; thường xuyên cung cấp, cập nhật chủ trương, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước về văn hóa, văn nghệ; đồng thời nắm bắt, phản ánh, dự báo tâm tư, tình cảm, nguyện vọng chính đáng của đội ngũ văn nghệ sĩ, các nhà nghiên cứu, lý luận, phê bình văn học, nghệ thuật; Chủ động phối hợp với các cơ quan nghiên cứu trong nước; trao đổi, hợp tác với các đối tác nước ngoài; tổ chức các sinh hoạt học thuật chuyên sâu để đánh giá, định hướng việc dịch thuật, tiếp thu, vận dụng đúng đắn, chắt lọc tinh hoa, thành tựu văn học, nghệ thuật thế giới.

Đồng chí Nguyễn Trọng Nghĩa nhấn mạnh: Phát huy bài học kinh nghiệm qua 20 năm xây dựng và trưởng thành, tiếp tục xây dựng cơ quan Hội đồng ngày càng chuyên nghiệp, vững mạnh toàn diện, không ngừng đổi mới, nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác. Từng thành viên Hội đồng, Thường trực Hội đồng, công chức, viên chức, người lao động nhận thức sâu sắc về vai trò, trách nhiệm, không ngừng rèn luyện, nâng cao bản lĩnh chính trị, trình độ, năng lực, uy tín chuyên môn; phát huy tinh thần đoàn kết, chủ động, sáng tạo, đáp ứng yêu cầu ngày càng cao trong thực hiện nhiệm vụ của Hội đồng.

Tại buổi lễ, Hội đồng Lý luận, phê bình văn học, nghệ thuật Trung ương và Ban Biên tập Tạp chí Lý luận, phê bình văn học, nghệ thuật chính thức khai trương Tạp chí điện tử với tên miền https://lyluanphebinh.vn, đánh dấu bước phát triển mới về nội dung, hình thức, công nghệ của Tạp chí, nối dài kênh thông tin, mở rộng diễn đàn nghiên cứu, trao đổi học thuật về văn học, nghệ thuật trên nền tảng số và kết nối internet.

Hồng Ngọc