Phát huy giá trị văn hóa "Bộ đội Cụ Hồ" trong xây dựng Quân đội nhân dân Việt Nam tinh, gọn, mạnh, tiến lên hiện đại

Đây là một hiện tượng văn hóa quân sự độc đáo của dân tộc Việt Nam, trên trên thế giới hiếm có một quân đội nào lại có niềm vinh dự, tự hào là được mang tên lãnh tụ - Người sáng lập, tổ chức, giáo dục và rèn luyện đội quân cách mạng trọn đời vì nước, vì dân là Quân đội nhân dân Việt Nam; cũng hiếm có người lính của quân đội nào lại gọi Bác Hồ là Người cha thân yêu của các lực lượng vũ trang nhân dân; tuyệt đối trung thành và tin tưởng vào sự lãnh đạo của Đảng, Bác Hồ; trọn đời “phụng sự Tổ quốc, phục vụ nhân dân”, “vì nhân dân phục vụ” như Quân đội nhân dân Việt Nam. Đây là những giá trị văn hóa đặc sắc, kết tinh thành phẩm giá, nhân cách, hình ảnh, hình tượng “Bộ đội Cụ Hồ” - Bộ đội của Nhân dân, do Nhân dân và vì Nhân dân, từ Nhân dân mà ra vì Nhân dân mà chiến đấu. 

 “Bộ đội Cụ Hồ” là tên gọi trìu mến, thân thương, rất đỗi tự hào, gần gũi mà Nhân dân tin yêu, dành tặng cán bộ, chiến sĩ Quân đội nhân dân Việt Nam từ trong cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược; được tôn vinh, lan tỏa mạnh mẽ trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa. Đây là một danh hiệu cao quý, niềm vinh dự, tự hào của mỗi người quân nhân được mang tên Bác Hồ - Chủ tịch Hồ Chí Minh - Lãnh tụ kính yêu - Người Cha già dân tộc.

Đồng thời, là sự phản ánh cô đọng nhất, sâu sắc nhất bản chất, truyền thống tốt đẹp về Quân đội anh hùng của dân tộc anh hùng. Trong đó, phát huy, lan tỏa giá trị văn hóa “Bộ đội Cụ Hồ” có vị trí, vai trò rất quan trọng trong xây dựng Quân đội nhân dân Việt Nam vững mạnh về chính trị, là cơ sở để xây dựng Quân đội tinh, gọn, mạnh, tiến lên hiên đại; làm cho Quân đội ta luôn là lực lượng chính trị tin cậy, tuyệt đối trung thành với Tổ quốc, với Đảng, Nhà nước và Nhân dân; là công cụ bạo lực sắc bén của Đảng, Nhà nước; lực lượng nòng cốt trong xây dựng nền quốc phòng toàn dân gắn với xây dựng, củng cố thế trận lòng dân, thế trận quốc phòng toàn dân và thế trận an ninh nhân dân vững chắc.  

Rõ ràng là, lịch sử 80 năm xây dựng và phát triển, chiến đấu và chiến thắng của Quân đọi ta đã bồi đắp, dựng nên tượng đài văn hóa “Bộ đội Cụ Hồ”, tạo nên biểu tượng độc đáo, đặc sắc của văn hóa đánh giặc giữ nước - văn hóa quân sự dân tộc Việt Nam thời đại Hồ Chí Minh. Có thể khẳng định giá trị văn hóa “Bộ đội Cụ Hồ” là nhân tố cốt lõi của đời sống văn hóa, tinh thần - xã hội, được các thế hệ cán bộ, chiến sĩ và Nhân dân cả nước sáng tạo, kết tinh trong quá trình xây dựng và đấu tranh cách mạng, trải qua 9 năm trường kỳ kháng chiến chống thực dân Pháp và 21 năm chống đế quốc Mỹ xâm lược; được bồi đắp trong thực tiễn thực hiện nhiệm vụ quốc tế cao cả và bảo vệ Tổ quốc; phản ánh sâu sắc kết quả và kinh nghiệm thực hiện các chức năng nhiệm vụ là đội quân chiến đấu, đội quân công tác và là đội quân lao động sản xuất; đã tiếp thu, kế thừa tinh hoa văn hóa dân tộc và tinh hoa văn hóa thời đại, trải nghiệm và tích lũy lâu dài trong lịch sử phát triển bền bỉ, dẻo dai, chiến đấu dũng cảm, kiên cường, bất khuất và lập nên những chiến công hiển hách. Nhờ đó, đã hướng cán bộ, chiến sĩ và Nhân dân ta vươn tới đỉnh cao của khát vọng hòa bình - độc lập - tự do - ấm no - hạnh phúc; lan tỏa các giá trị “chân - thiện - mỹ” và sự tiến bộ xã hội nhờ thâu thái được kết quả, thành tựu của hơn 80 năm xây dựng và phát triển, chiến đấu và chiến thắng; tạo nên những giá trị trường tồn của dân tộc trong thời đại mới. Nhấn mạnh điều này, đồng chí Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã đúc kết: “Văn hóa là hồn cốt của Dân tộc, nói lên bản sắc của Dân tộc. Văn hóa còn thì Dân tộc còn”[1]. 

Tuy cách tiếp cận có khác nhau, song về cơ bản, các nhà khoa học đều nhất trí khẳng định: Giá trị văn hóa “Bộ đội Cụ Hồ” là sự kết tinh, hội tụ những gì là tốt đẹp nhất, mang giá trị độc đáo, đặc sắc của văn hóa dân tộc Việt Nam, hòa quyện với tinh hoa văn hóa phương Đông, phương Tây; hàm chứa những giá trị đặc trưng tiêu biểu của văn hóa đánh giặc giữ nước và những giá trị văn hóa chính trị - đạo đức của dân tộc Việt Nam, phản ánh những chuẩn mực đạo đức, văn hóa của người quân nhân cách mạng với các phẩm chất đặc trưng: trung với nước, hiếu với dân; tuyệt đối trung thành với Tổ quốc, với Đảng, Nhà nước và Nhân dân, sẵn sàng nhận và hoàn thành mọi nhiệm vụ mà Đảng, Nhà nước và Nhân dân giao phó…; đã hun đúc, xây đắp nên biểu tượng của chủ nghĩa anh hùng cách mạng Việt Nam thời đại Hồ Chí Minh. Giá trị văn hóa “Bộ đội Cụ Hồ” hàm chứa những thành tố cốt lõi mang chuẩn mực đạo đức cách mạng của người quân nhân cách mạng trọn đời vì nước vì dân. 

Chủ tịch Hồ Chí Minh đến thăm một đơn vị "quyết tử" của Hà Nội đầu năm 1947. Ảnh: Tư liệu/TTXVN

Lịch sử gần 80 năm xây dựng, chiến đấu, chiến thắng và trưởng thành của Quân đội ta đồng thời là lịch sử của quá trình hình thành, phát triển và lan tỏa các giá trị văn hóa "Bộ đội Cụ Hồ" bởi ngay từ khi mới ra đời, người quân nhân cách mạng đã thẩm thấu sâu sắc những lời dạy của Bác Hồ, đã phấn đấu thực hiện tốt 10 lời thề danh dự của quân nhân và 12 điều kỷ luật “thép” mà Đảng, Bác Hồ, Nhân dân dành cho quân đội. Đó là sự kết hợp nhuần nhuyễn, hài hòa lịch sử truyền thống đánh giặc giữ nước của ông cha và những thuộc tính bản chất của quân đội cách mạng kiểu mới, đặt dưới sự lãnh đạo tuyệt đối, trực tiếp về mọi mặt của Đảng Cộng sản Việt Nam, lấy chủ nghĩa Mác - Lênin làm nền tảng tư tưởng, kim chỉ nam cho hành động; lấy mục tiêu, lý tưởng của Đảng, Bác Hồ làm lẽ sống, cống hiến. Nhờ đó, Quân đội ta luôn xứng đáng với niềm tin yêu, sự kỳ vọng của Đảng, Nhà nước và Nhân dân. Điều đó hoàn toàn song trùng và phù hợp với hệ chuẩn giá trị văn hóa – đạo đức "Bộ đội Cụ Hồ", xứng đáng với lời khen tặng của Bác: “Quân đội ta trung với Đảng, hiếu với dân, sẵn sàng chiến đấu hy sinh vì độc lập, tự do của Tổ quốc, vì chủ nghĩa xã hội. Nhiệm vụ nào cũng hoàn thành, khó khăn nào cũng vượt qua, kẻ thù nào cũng đánh thắng”[2]. 

Cùng với toàn Đảng, toàn dân, cán bộ, chiến sĩ Quân đội ta đã hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ đấu tranh giải phóng dân tộc, xây dựng và bảo vệ vững chắc độc lập, chủ quyền, thống nhất, toàn vẹn lãnh thổ của Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa, đem lại cuộc sống hòa bình, độc lập, tự do, ấm no, hạnh phúc cho Nhân dân; được Nhân dân tin yêu, giúp đỡ; bạn bè quốc tế ghi nhận, đánh giá cao. 

Vì lẽ đó, giá trị văn hóa “Bộ đội Cụ Hồ” luôn có vị trí, vai trò rất quan trọng trong đời sống văn hóa, tinh thần xã hội Việt Nam, đã, đang phát huy tốt vai trò, tác dụng trong xây dựng quân đội tinh, gọn, mạnh, tiến lên hiện đại, góp phần tạo nên bản sắc truyền thống văn hóa Quân đội ta, văn hóa “Bộ đội Cụ Hồ”; là nguồn sức mạnh tinh thần to lớn, động lực mạnh mẽ thôi thúc cán bộ, chiến sĩ Quân đội ta rèn đức, luyện tài, phấn đấu hoàn thành xuất sắc mọi nhiệm vụ mà Đảng, Nhà nước và Nhân dân giao phó, xứng đáng với danh hiệu cao quý "Bộ đội Cụ Hồ", bộ đội của Nhân dân. Vì vậy, giữ gìn, lan tỏa và không ngừng phát huy giá trị văn hóa "Bộ đội Cụ Hồ" trong xây dựng quân đội tinh, gọn, mạnh, tiến lên hiện đại, đáp yêu cầu nhiệm vụ củng cố quốc phòng, bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới là niềm vinh dự, tự hào và là trách nhiệm cao cả thiêng liêng của cán bộ, chiến sĩ Quân đội ta. 

Thực tiễn cách mạng Việt Nam khẳng định phẩm chất nhân cách, hình ảnh và hình tượng “Bộ đội Cụ Hồ” là những giá trị vĩnh hằng, đã đi vào lịch sử cách mạng, thấm sâu vào trái tim, khối óc mỗi người dân Việt Nam yêu nước, yêu chủ nghĩa xã hội; trở thành giá trị văn hóa nghệ thuật đặc trưng tiêu biểu, phản ánh hồn cốt, phong cách, bản sắc văn hóa dân tộc Việt Nam trong xây dựng quân đội cách mạng của Nhân dân, do Nhân dân, vì Nhân dân, vững bước tiến lên chính quy, hiện đại... 

Giá trị văn hóa người quân nhân cách mạng không chỉ là sự kết tinh, tỏa sáng phẩm chất, hình ảnh “Bộ đội Cụ Hồ” trong đời sống tinh thần - xã hội và trong công tác đảng, công tác chính trị mà còn là sự đúc kết, khái quát và nâng lên tầm cao trí tuệ, nhân cách người lính Cụ Hồ vì nước vì dân, trở thành giá trị đặc sắc, độc đáo của văn hóa “Bộ đội Cụ Hồ" trọng đời vì nước, vì dân - một tài sản văn hóa riêng có, rất đỗi thiêng liêng, rất đáng tự hào, thấm sâu vào từng thành tố xây dựng quân đội tinh, gọn, mạnh, tiến lên hiện đại trong thời kỳ mới. Trong đó, những nét riêng có, phản ánh tập trung nhất, cô đọng nhất bản sắc truyền thống văn hóa đánh giặc giữ nước của dân tộc Việt Nam; sự hòa quyện nhuần nhuyễn giữa tính dân tộc và tính giai cấp; tính truyền thống và tính hiện đại trong việc tôi rèn bản lĩnh chính trị, trí tuệ và phẩm chất nhân cách “Bộ đội Cụ Hồ” thời cách mạng công nghiệp 4.0. Đồng thời, phản ánh đầy đủ, sâu sắc giá trị văn hóa nhân văn của đội quân cách mạng do Đảng ta và Bác Hồ sáng lập với sự kết hợp nhuần nhuyễn bẳn sắc văn hóa dân tộc với tính tiến tiến, hiện đại và tính đại chúng của nền khoa học, công nghệ mới. 

Như vậy, biểu hiện đặc trưng của nét đẹp văn hóa “Bộ đội Cụ Hồ” thời kỳ mới là sự kết hợp hài hòa, chặt chẽ giữa chuẩn mực giá trị văn hóa, đạo đức của dân tộc với các tiêu chí khoa học, công nghệ của người quân nhân cách mạng trong thời kỳ mới. Điều đó thể hiện sâu sắc tính thực tiễn, tính khoa học trong xây dựng quân đội nhân dân cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại; ưu tiên một số quân chủng, binh chủng, lực lượng tiến thẳng lên hiện đại; thể hiện ở các thuộc tính, các phẩm chất mới về: yêu nước, thương dân, kiên định, tận tụy, anh dũng, tiên tiến, hiện đại; không ngại khó khăn, gian khổ, sẵn sàng nhận và hoàn thành xuất sắc mọi nhiệm vụ được giao; tuyệt đối trung thành với Tổ quốc, với Đảng, Nhà nước, Nhân dân và chế độ; kiên định mục tiêu độc lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa xã hội; vận dụng và phát triển sáng tạo chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh; ra sức học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách của Người, để “Phát huy truyền thống, cống hiến tài năng, xứng danh Bộ đội Cụ Hồ thời kỳ mới”... 

Những giá trị tốt đẹp về phẩm chất “Bộ đội Cụ Hồ” thể hiện nhất quán và xuyên suốt 80 năm bách chiến bách thắng của Quân đội ta, dù trong thời chiến hay thời bình, cũng như trong thực hiện chức năng, nhiệm vụ là đội quan chiến đấu, đội quân công tác hay là đội quân lao động sản xuất, lúc thuận lợi cũng như lúc gặp khó khăn, gian khổ, hiểm nguy; ở biên cương, vùng sâu, vùng xa hay ở trên các vùng biển, đảo của Tổ quốc. Vì vậy, phát huy, lan tỏa giá trị văn hóa “Bộ đội Cụ Hồ” làm việc làm cần thiết, một nhiệm vụ đặc biệt quan trọng trong xây dựng quân đội vững mạnh về chính trị, góp phần tạo nên những chiến công hiển hách và lan tỏa sâu rộng hình ảnh, phẩm chất “Bộ đội Cụ Hồ” trong lòng nhân dân, được Đảng, Nhà nước và Nhân dân tin yêu, đùm bọc; bạn bè quốc tế ngưỡng mộ, đánh giá cao. Đó là những giá trị bền vững, đã và đang hiện diện, tạo nên bản chất, truyền thống tốt đẹp của Quân đội nhân dân Việt Nam; bổ sung, làm phong phú, sâu sắc thêm giá trị văn hóa dân tộc Việt Nam thời đại mới. 

Dưới sự lãnh đạo của Đảng, của Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng và của cấp ủy, tổ chức đảng các cấp trong toàn quân, cán bộ, chiến sĩ Quân đội ta đã phát huy tốt những giá trị văn hóa “Bộ đội Cụ Hồ” trong rèn luyện phấn đấu, luôn đứng vững “nơi đầu sóng ngọn gió”, hoàn thành xuất sắc mọi nhiệm vụ được giao. Nhiều cơ quan, đơn vị đã trở thành cái nôi nuôi dưỡng phong trào thi đua yêu nước, là mẫu hình về sự lan tỏa giá trị văn hóa “Bộ đội Cụ Hồ” trong lòng nhân dân, góp phần xây dựng Quân đội ta vững mạnh về chính trị và phát triển nhân cách con người mới xã hội chủ nghĩa trong lực lượng vũ trang.

Tuy nhiên, do tác động, ảnh hưởng của tình hình thế giới, khu vực và trong nước, nhất là sự tác động từ mặt trái của cơ chế thị trường; âm mưu, thủ đoạn, hoạt động “diễn biến hòa bình”, thúc đẩy “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa”, “phi chính trị hóa” quân đội của các thế lực thù địch, một số ít cán bộ, chiến sĩ chưa nhận thức đầy đủ, sâu sắc trách nhiệm của quân nhân trong giữ gìn, phát huy giá trị văn hóa “Bộ đội Cụ Hồ”; thiếu tự tin, tự giác trong rèn luyện, tu dưỡng, đã sa vào chủ nghĩa cá nhân, vi phạm pháp luật của Nhà nước, kỷ luật của Quân đội, phải xử lý hình sự. Điều đó gây ảnh hưởng đến uy tín, vị thế, phẩm chất nhân cách “Bộ đội Cụ Hồ”, làm phai mờ các giá trị văn hóa quân sự của người lính được mang tên Bác kính yêu. 

Chủ tịch Hồ Chí Minh trao tặng lá cờ thêu dòng chữ "Trung với nước, hiếu với dân" cho các học viên khóa I của Trường Lục quân Trần Quốc Tuấn (22.4.1946). Ảnh: TTXVN

Vì vậy, nhận diện đúng và kiên quyết đấu tranh phòng, chống chủ nghĩa cá nhân, mọi biểu hiện tiêu cực của nó trong tình hình hiện nay có ý nghĩa đặc biệt quan trọng, là vấn đề cấp bách, mang tính quy luật của việc phát huy các giá trị văn hóa “Bộ đội Cụ Hồ” trong xây dựng quân đội tinh, gọn, mạnh, nhất là việc tham mưu, đề xuất giải pháp phát huy giá trị văn hóa “Bộ đội Cụ Hồ” trong tình hình mới, trong điều kiện Quân đội thực hiện Nghị quyết số 05-NQ/TW ngày 17-01-2022 của Bộ Chính trị về tổ chức Quân đội nhân dân Việt Nam giai đoạn 2021-2030 và những năm tiếp theo; Nghị quyết số 230 -NQ/QUTW ngày 2-04-2022 của Quân ủy Trung ương về lãnh đạo thực hiện tổ chức Quân đội nhân dân Việt Nam giai đoạn 2021-2030 và những năm tiếp theo về xây dựng quân đội tinh, gọn, mạnh; tiến hành giải thể hoặc sát nhập một số tổ chức, đơn vị; tinh giản biên chế, lực lượng; xây dựng một số đơn vị mới theo yêu cầu, nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc. Vì vậy, phát huy giá trị văn hóa “Bộ đội Cụ Hồ” trở thành yêu cầu khách quan, động lực trực tiếp của Quân đội ta hiện nay; làm cho giá trị văn hóa “Bộ đội Cụ Hồ” thấm sâu và luôn tỏa sáng trong các hoạt động quân sự, trở thành di sản văn hóa của quốc gia - dân tộc Việt Nam. Để đạt được mục tiêu đã xác định, toàn quân cần thực hiện tốt các giải pháp sau đây. 

Một là, tiếp tục nâng cao nhận thức, trách nhiệm của cấp ủy, tổ chức đảng, đội ngũ chính ủy, chính trị viên, cán bộ chính trị, đảng viên và người chỉ huy trong phát huy, lan tỏa giá trị văn hóa “Bộ đội Cụ Hồ”, góp phần xây dựng quân đội tinh, gọn, mạnh, tiến lên hiện đại. 

Cấp ủy, tổ chức đảng, đội ngũ chính ủy, chính trị viên, cán bộ chính trị và người chỉ huy đơn vị cần tiếp tục quán triệt và tổ chức thực hiện nghiêm túc, hiệu quả các chủ trương của Đảng, chỉ thị, nghị quyết của Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng, hướng dẫn của Tổng cục Chính trị về việc xây dựng và phát triển văn hóa, con người mới xã hội chủ nghĩa góp phần xây dựng Quân đội tinh, gọn, mạnh, tiến lên hiện đại. 

Tập trung quán triệt và tổ chức thực hiện tốt Kết luận số 01-KL/TW ngày 18-5-2021 của Bộ Chính trị khóa XIII về tiếp tục thực hiện Chỉ thị số 05-CT/TW của Bộ Chính trị khóa XII về đẩy mạnh học tập, làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh; Nghị quyết số 847-NQ/QUTW ngày 28-12-2021 của Quân ủy Trung ương về phát huy phẩm chất “Bộ đội Cụ Hồ”, kiên quyết chống chủ nghĩa cá nhân trong tình hình mới; trong đó, nắm vững 5 đặc trưng cơ bản của phẩm chất "Bộ đội Cụ Hồ" thời kỳ mới mà Nghị quyết số 847- NQ/QUTW đã khái quát có ý nghĩa rất quan trọng. 

Đồng thời, rà soát, bổ sung biện pháp thực hiện Kế hoạch số 1349/KH-CT ngày 15-8-2022 của Tổng cục Chính trị về thực hiện chiến lược phát triển văn hóa đến năm 2030 trong Quân đội nhân dân Việt Nam…Qua đó, có biện pháp xây dựng, củng cố niềm tin, ý chí quyết chiến quyết thắng cho cán bộ, chiến sĩ, giúp họ luôn có ước mơ, hoài bão, khát vọng phát triển, xây dựng cho mình mục tiêu, lý tưởng sống cao đẹp, có đóng góp tích cực trong việc giữ gìn và phát huy giá trị văn hóa “Bộ đội Cụ Hồ” thời kỳ mới. Cùng với đó, tiếp tục lan tỏa sâu rộng những mô hình hay, cách làm mới, sáng tạo, gương người tốt, việc tốt; tập thể điển hình, tiên tiến trong xây dựng quân đội tinh, gọn, mạnh. Qua đó, góp phần nâng tầm cao giá trị văn hóa “Bộ đội Cụ Hồ” và làm cho giá trị văn hóa “Bộ đội Cụ Hồ”  trở thành di sản của quốc gia - dân tộc. 

Hai là, tiếp tục khơi dậy, lan tỏa phẩm chất, hình ảnh và phát huy giá trị văn hóa “Bộ đội Cụ Hồ” thời kỳ mới trong xây dựng Quân đội tinh, gọn, mạnh, tiến lên hiện đại. 

Đẩy mạnh nghiên cứu, đưa nội dung phát huy giá trị văn hóa “Bộ đội Cụ Hồ” vào trong các nghị quyết lãnh đạo của cấp ủy, tổ chức đảng, các kế hoạch công tác đảng, công tác chính trị hằng năm trong các nhiệm vụ. Xây dựng và đưa vào chương trình, kế hoạch nghiên cứu khoa học, bổ sung nội dung giảng dạy các môn học xã hội và nhân văn; đặc biệt là các môn học: Văn hóa học quân sự, Triết học về văn hóa, Công tác đảng, Công tác chính trị... Triển khai nghiên cứu một số đề tài, chuyên đề khoa học các cấp có liên quan đến phát huy phẩm chất và văn hóa của “Bộ đội Cụ Hồ” thời kỳ mới sát với đặc điểm, yêu cầu, nhiệm vụ cơ quan, đơn vị. 

Sử dụng kết quả nghiên cứu khoa học để biên soạn giáo trình, tập bài giảng, tài liệu học tập, viết và công bố các bài báo khoa học; làm phong phú các chuyên trang, chuyên mục báo chí, phát thanh và truyền hình quân đội. Đồng thời, tổ chức xây dựng, dàn dựng chương trình biểu diễn và phổ biến các ca khúc, các tiết mục văn hóa nghệ thuật phục vụ nâng cao đời sống tinh thần của bộ đội và nhân dân bằng nhiều hình thức, bằng nhiều phương tiện. Qua đó, góp phần giữ gìn và phát huy các giá trị văn hóa “Bộ đội Cụ Hồ” thời kỳ mới. Đẩy mạnh công tác sơ kết, tổng kết việc phát huy các giá trị văn hóa “Bộ đội Cụ Hồ” gắn với việc làm tốt công thi đua, khen thưởng đối với các các tập thể, cá nhân có thành tích xuất sắc tiêu biểu trong phát huy giá trị văn hóa “Bộ đội Cụ Hồ” thời kỳ mới. 

Ba là, tiếp tục thực hiện tốt Cuộc vận động “Phát huy truyền thống, cống hiến tài năng, xứng danh Bộ đội Cụ Hồ thời kỳ mới” gắn với việc đẩy mạnh các phong trào thi đua yêu nước, các cuộc vận động của toàn quân, toàn quốc và địa phương; tiếp tục xây dựng môi trường văn hóa quân sự lành mạnh 

Phát huy giá trị văn hóa “Bộ đội Cụ Hồ” trong xây dựng quân đội tinh, gọn, mạnh, tiến lên hiện đại thể hiện ở kết quả thực hiện các tiêu chí về nâng cao chất lượng, hiệu quả triển khai thực hiện các thành tố, cấu trúc tạo nên giá trị văn hóa “Bộ đội Cụ Hồ” khi gắn chặt với việc thực hiện tốt Cuộc vận động “Phát huy truyền thống, cống hiến tài năng, xứng danh “Bộ đội Cụ Hồ” thời kỳ mới” và kết hợp chặt chẽ việc học tập, làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh thông qua cách làm hay, sáng tạo, phù hợp, hiệu quả của các cơ quan, đơn vị. 

Yêu cầu khách quan của việc phát huy giá trị văn hóa “Bộ đội Cụ Hồ” trong xây dựng quân đội tinh, gọn, mạnh, tiến lên hiện đại là có nội dung mới, hình thức mới và phương thức giáo dục, tuyên truyền mới. Chất lượng, hiệu quả phát huy giá trị văn hóa “Bộ đội Cụ Hồ” trong xây dựng quân đội tinh, gọn, mạnh cần gắn chặt với việc đẩy mạnh phong trào Thi đua Quyết thắng và thực hiện hiệu quả các cuộc vận động của Đảng, Nhà nước, của cơ quan, đơn vị, tạo chuyển biến mạnh mẽ về ý thức, trách nhiệm trong việc tu dưỡng, rèn luyện, nâng cao đạo đức cách mạng, đấu tranh chống chủ nghĩa cá nhân, ngăn chặn, đẩy lùi sự suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, những biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ; làm cho giá trị văn hóa “Bộ đội Cụ Hồ” trở thành niềm tin, lẽ sống, phương châm hành động của cán bộ, chiến sĩ toàn quân. Đồng thời, nâng cao chất lượng xây dựng môi trường văn hóa quân sự lành mạnh, phòng, chống có hiệu quả tác động tiêu cực từ mặt trái cơ chế thị trường, của toàn cầu hóa và hội nhập quốc tế”[3]. 

Chủ tịch Hồ Chí Minh đến thăm và nói chuyện với cán bộ, chiến sỹ tham gia Chiến dịch Biên giới năm 1950. Ảnh: TTXVN

Tiếp tục thực hiện cuộc vận động xây dựng môi trường văn hóa lành mạnh ở đơn vị; chú trọng rà soát, bổ sung và cụ thể hóa mô hình, tiêu chí “đơn vị văn hóa” phù hợp với đặc điểm của đơn vị gắn với thực hiện phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa” ở địa phương. 

Triển khai thực hiện hiệu quả Quyết định số 3672/QĐ-BQP ngày 24-11-2020 của Bộ trưởng Bộ Quốc phòng về việc Quy hoạch hệ thống thiết chế văn hóa trong Quân đội nhân dân Việt Nam giai đoạn 2021-2025, định hướng đến năm 2030. Quản lý chặt chẽ các hoạt động văn hóa, văn học, nghệ thuật, báo chí, bảo tàng quân đội; động viên, cổ vũ và phát huy mọi tiềm năng, sức mạnh tinh thần, trí tuệ của cán bộ, chiến sĩ, văn nghệ sĩ, các tổ chức quần chúng: Đoàn Thanh niên, Hội Phụ nữ, Công đoàn quốc phòng, Hội đồng quân nhân trong xây dựng môi trường văn hóa quân sự lành mạnh ở đơn vị. Các cơ quan, đơn vị, nhất là các đơn vị văn hóa nghệ thuật toàn quân cần đẩy mạnh nghiên cứu sự cần thiết, mục tiêu, yêu cầu, nội dung, phương thức xây dựng quân đội tinh, gọn, mạnh để sáng tạo nhiều tác phẩm văn hóa nghệ thuật có giá trị, góp phần tôn vinh và tiếp tục lan tỏa hình ảnh, phẩm chất “Bộ đội Cụ Hồ” trong tình hình mới. 

Chủ động đấu tranh ngăn ngừa các sản phẩm văn hóa xấu, độc xâm nhập vào cơ quan, đơn vị. Phối hợp chặt chẽ với các cơ quan văn hóa, thiết chế văn hóa của Bộ Quốc phòng, Ban Tuyên giáo Trung ương, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, các ban, bộ, ngành, địa phương để phát huy giá trị văn hóa “Bộ đội Cụ Hồ” trong thời kỳ mới. Chú trọng tôn tạo, xây dựng và đưa vào sử dụng Bảo tàng Lịch sử Quân sự Việt Nam; nâng cao chất lượng, hiệu quả sử dụng Phòng Hồ Chí Minh, các di tích văn hóa dân tộc gắn với tuyên truyền, giáo dục lịch sử truyền thống đơn vị để nâng cao ý thức văn hóa cho bộ đội, nhất là thế hệ quân nhân trẻ, sinh ra và lớn lên trong thời bình; góp phần giữ gìn, phát huy giá trị văn hóa “Bộ đội Cụ Hồ” thời kỳ mới. 

Bốn là, đẩy mạnh đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch, các luận điệu xuyên tạc giá trị văn hóa “Bộ đội Cụ Hồ”, ngăn ngừa các sản phẩm văn hóa xấu, độc xâm nhập vào các cơ quan, đơn vị; bảo vệ vững chắc trận địa tư tưởng - văn hóa của Đảng trong Quân đội 

Đẩy mạnh nghiên cứu dự báo, đánh giá đúng diễn biến tình hình, sự biến dạng của các âm mưu, thủ đoạn, hoạt động “diễn biến hòa bình” trên lĩnh vực tư tưởng, văn hóa và hiệu quả đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch, các luận điệu xuyên tạc giá trị văn hóa “Bộ đội Cụ Hồ”. Nghiên cứu đề xuất các biện pháp đấu tranh, chủ động phòng ngừa từ sớm, từ xa âm mưu, thủ đoạn chống phá, tuyệt đối không để xảy ra hiện tượng lợi dụng các tác phẩm báo chí, văn hóa, văn học, nghệ thuật để xuyên tạc bản chất quá trình xây dựng quân đội tinh, gọn, mạnh. Đẩy mạnh công tác giáo dục, tuyên truyền, làm cho cán bộ, chiến sĩ hiểu rõ bản chất, âm mưu, thủ đoạn xuyên tạc giá trị văn hóa “Bộ đội Cụ Hồ” của các thế lực thù địch. Cùng với việc trang bị các tri thức về chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội, quốc phòng, an ninh, cần chủ động trang bị khối kiến thức cơ bản về lịch sử, truyền thống của dân tộc, của Quân đội và các giá trị, chuẩn mực đạo đức cách mạng và thang giá trị đạo đức về “chân, thiện, mỹ”... 

Kết hợp chặt chẽ giữa “xây” và “chống” trong phát huy giá trị văn hóa “Bộ đội Cụ Hồ”; lấy “xây” là cơ bản trong hoạt động phát huy, “chống” phải quyết liệt, hiệu quả. Kiên quyết đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch, không chỉ trên báo chí, tác phẩm văn hóa, văn học, nghệ thuật, trong công tác đào tạo, bồi dưỡng cán bộ quân đội, tuyệt đối không để bị động, bất ngờ. 

Tập trung xây dựng, bồi dưỡng đội ngũ cán bộ nòng cốt đấu tranh trên mặt trận tư tưởng, văn hóa, nghệ thuật. Phát huy vai trò của đội ngũ chuyên gia, nhà khoa học, nhà báo, nhà giáo, các văn nghệ sĩ trong phát huy giá trị văn hóa “Bộ đội Cụ Hồ”. Phát hiện sớm và có biện pháp đấu tranh phòng, chống suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống làm phương hại đến phẩm chất cao đẹp và giá trị văn hóa “Bộ đội Cụ Hồ”. Tăng cường công tác kiểm tra, giám sát, phát hiện những cơ quan, đơn vị trong phát huy tốt giá trị văn hóa “Bộ đội Cụ Hồ” và kịp thời chấn chỉnh những đơn vị, quân nhân nhận thức lệch lạc, thiếu trách nhiệm trong xây dựng môi trường văn hóa quân sự, phát huy giá trị văn hóa “Bộ đội Cụ Hồ” thời kỳ mới. 

Giá trị văn hóa “Bộ đội Cụ Hồ” thời kỳ mới là kết quả của quá trình gần 80 năm xây dựng, chiến đấu, chiến thắng và trưởng thành của Quân đội ta. Phát huy giá trị văn hóa “Bộ đội Cụ Hồ” thời kỳ mới đã trở thành nếp sống, nếp nghĩ, lẽ sống, hành động của mỗi cán bộ, chiến sĩ Quân đội và Nhân dân ta. Đó là niềm vinh dự, tự hào và là trách nhiệm của mỗi cán bộ, chiến sĩ. Vì vậy, chủ động nghiên cứu tiếp thu, kế thừa, tiếp tục xây đắp phẩm chất “Bộ đội Cụ Hồ” cho cán bộ, chiến sĩ và nhân; làm cho giá trị văn hóa “Bộ đội Cụ Hồ” không ngừng tỏa sáng trong xây dựng Quân đội tinh, gọn, mạnh, tạo tiền đề vững chắc, phấn đấu từ năm 2030 xây dựng Quân đội hiện đại, đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa; làm cho Quân đội ta luôn là lực lượng chính trị tin cậy, tuyệt đối trung thành với Tổ quốc, với Đảng, Nhà nước và Nhân dân; mãi mãi xứng đáng với danh hiệu cao quý “Bộ đội Cụ Hồ” - Bộ đội của Nhân dân. 

Thiếu tướng, PGS, TS, NGND. Nguyễn Bá Dương 

 _______________
[1] Nguyễn Phú Trọng (2022), Một số vấn đề lý luận và thực tiễn về chủ nghĩa xã hội và con đường đi lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam, Nxb Chính trị quốc gia Sự thật, Hà Nội, tr.157. 

[2] Hồ Chí Minh (2011), Toàn tập, Nxb Chính trị quốc gia Sự thật, Hà Nội, tập 14, tr.435). 

[3] Tổng cục Chính trị: Tài liệu nghiên cứu, học tập, quán triệt Nghị quyết Đại hội đại biểu Đảng bộ Quân đội lần thứ XI, nhiệm kỳ 2020-2025, Sđd, tr. 68.